نشریه گنجینه دارالفنون
پیاپی 5 (بهار 1398)

استاد دکتر سید محمدکاظم نایینی عضو هییت علمی بازنشسته دانشگاه تهران می باشند. ایشان اولین مدیرکل دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی دوره عمومی و نظری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بوده و از سال 1357 تا 1361 با ابلاغ شهید بزرگوار محمدعلی رجایی(ره) در این سمت منصوب شدند گفتوگو با ایشان می تواند حاوی اطلاعات ارزشمندی برای علاقمندان تاریخ آموزش وپرورش به ویژه در حوزه تالیف کتب درسی در ایران باشد.

اعتضادالسلطنه چهارمین رییس دارالفنون و همزمان اولین وزیر علوم ایران بود. دوره ریاست او بر این مدرسه دوره درخشانی بود که در ماندگاری و دوام مدرسه نقش کلیدی داشت. در این مقاله گزارشهایی از عملکرد معلمان و برنامه های مدرسه در قالب 9 سند ارایه شده است. خانم فاطمه قاضی ها، سندپژوه سختکوش معاصر متناسب با اسناد به معرفی معلمان مدرسه مذکور هم پرداخته اند. که در ذیل شرح و بازخوانی آنها ارایه میشود.

بررسی تاثیرات تاسیس دارالفنون بر شکلگیری مدارس نوین در اقصی نقاط کشور یکی از موضوعات این فصلنامه است در این شماره یکی از قدیمی ترین مدارس تهران به نام مدرسه عظیمیه که در عین قدمت، گمنام بوده و مفاخر و چهره های بزرگ علمی و فرهنگی را تربیت نموده مورد بررسی قرار گرفته است.

اولین مدرسه دارالمعلمین در تهران در سال 1297 برای تربیت معلمان آموزش دیده و با مهارت تاسیس شد. به همین مناسبت این فصلنامه در شماره قبلی و این شماره مقاله هایی را برای بزرگداشت یکصدمین سالگرد تاسیس دارالمعلمین سفارش داده که در این شماره در خصوص تاریخ پیدایش آن به قلم جناب آقای اسفندیار معتمدی پژوهشگرحوزه تعلیم و تربیت تهیه شده است.

در شماره قبل به مناسبت درگذشت مرحوم صادق صندوقی، گذری بر تاریخچه تصویرگری در کتابهای درسی داشتیم و راجع به اهمیت استفاده از تصویرگری و فناوری های آموزشی در تعمیق و تسریع یادگیری مطالبی ارایه شد که ادامه و قسمت نهایی آن در این شماره تقدیم می گردد.

کمیته ملی پیکار جهانی با ب یسوادی در پی تعامل ایران با یونسکو در امر مبارزهبا ب یسوادی با هدف بسیج کلیه نیروها و منابع انسانی و مالی کشور و هماهنگ کردن فعالی تهای آنهادر راه مبارزه با ب یسوادی در ایران و اجرای هد فهای مبارزه با ب یسوادی در سال 1344 تشکیل یافت.بررسی و تحلیل برنام ه های ملی و همکار یهای بی نالمللی آن در حوزه سوادآموزی مسیله اصلی اینپژوهش است. از این رو، در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی حوزه برنام ه ها و گسترهفعالی تهای کمیته ملی پیکار با ب یسوادی بررسی م یگردد. نتیجه حاصل از این پژوهش آن است کهکمیته ملی پیکار با بی سوادی کوشید تا با برگزاری کلاس های سوادآموزی برای بی سوادان و نوسوادان، آموزش و پرورش آموزگاران، تهیه کتاب های درسی و غیر درسی برای سوادآموزان و نوسوادان، برگزاری همایش ها و نشست های ملی و بین المللی در زمینه سوادآموزی و پیکار با بی سوادی، جلب مشارکت عمومی در امر سوادآموزی و به ویژه بهره گرفتن از همکاری وزارتخانه ها و سازمان هایی چون سازمان زنان ایران و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تعامل و همکاری گسترده با مشاوران یونسکو در جهت پیشبرد برنامه های عمرانی در زمینه های اجتماعی و فرهنگی به منظور رسیدن به توسعه یافتگی گام بردارد و در عین حال، به ایجاد وحدت ملی و تلا ش های حاکمیت برای نمایش چهره ای مترقی از ایران معاصر به عنوان حکومتی پیشتاز در زمینه اجرای برنامه های فرهنگی و پیشبرد تحولات اجتماعی و در پیوند با نهادهای بین المللی به ویژه یونسکو و دیگر کشورهای جهان یاری رساند. با این حال، سازمان مذکور به دلایلی چند نتوانست به تمامی اهداف فرهنگی و اجتماعی خود دست یابد و همین امر، زمینه ساز آغاز طرح جهاد ملی سوادآموزی و بعدها، تشکیل نهضت سوادآموزی شد که در شماره آتی در خصوص نهضت سوادآموزی ارایه خواهد شد.

انجمن ایرانی تاریخ به عنوان یک گروه علمی مردم نهاد توسط اساتید و فرهیختگان حوزه تاریخ که در سال 1387 تاسیس شد. از ابتکارات بسیار ارزشمند این انجمن مردم نهاد، تشکیل کارگروه آموزش و پرورش متشکل از جمعی از معلمان تاریخ علاقمند به پژوهش های حوزه آموزش و پرورش است در سال 1393 تشکیل شده است. این کارگروه تاکنون چهار همایش را برگزار و فعالیت هایی را انجام داده که مرتبط با موضوع این فصلنامه (تاریخ تعلیم وتربیت) می باشد. بنابراین گزارش مختصری از آن در ذیل ارایه می شود.

سیر تاریخی رویکردهای یاددهی  یادگیری در ایران پس از تاسیس دارالفنون
پایان نامه، دولتی  وزارت علوم،تحقیقات و فناوری دانشگاه الزهرا(س) دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. 1393 . کارشناسی ارشدموضوع: علوم اجتماعی >آموزش و پرورش و تحقیقات تربیتیاستاد راهنما: طیبه ماهروزاده | استاد مشاور: پروین صمدی | پدیدآور: قایمه رخشانی فر